welovecinema Alle informatie over cinema in België
Afgelopen zaterdag vond de wereldpremière van Leonardo van Dijl’s eerste speelfilm ‘Julie zwijgt’ plaats in Cannes. Hij maakt er deel uit van de competitie van La Semaine de la Critique. De vertoning was emotioneel beladen, er werd geapplaudisseerd en er vloeiden tranen van vreugde en ontroering. Daarna hadden we een gesprek met de talentvolle regisseur en zijn cast, allen nog steeds in de wolken, onder een hemelsblauwe lucht en de warme zon van Cannes.
“Deze vertoning is een beetje het einde van een prachtige reis voor ons,” bevestigt Pierre Gervais, die Julie’s nieuwe coach Backie speelt. “Het was prachtig, ik heb veel gehuild.” “We voelden vanochtend dat het publiek diep ontroerd was“, vervolgt Koen De Bouw, die de vader van de heldin speelt. “Ik denk dat veel mensen zich kunnen inleven in wat er in de film gebeurt. Wat mij vooral raakt in de film is de manier waarop Leonardo ruimte maakt voor afwezigheid, wat een echo is van Julie’s stilte en isolement. Hij is echt goed in dingen wegnemen. Op het scherm blijft alleen het essentiële over en ik denk dat dat een van de sterke punten van de film is. Hij slaagt erin om de stilte voelbaar te maken.” Het is inderdaad zo dat Leonardo van Dijl ons niet alleen de stilte van Julie, een tenniswonderkind, laat horen, ze wordt bijna tastbaar. Als haar hele voorbereiding op de helling komt te staan nadat haar coach wordt geschorst na de zelfmoord van een jonge speler, worden de studenten van de Academy uitgenodigd om te praten over hun relatie met hun coach, maar Julie weigert. Ze zwijgt en concentreert zich op de deadlines die voor haar liggen. Dag na dag volhardt ze in haar stilzwijgen en haar entourage begint zich vragen te stellen.
De film sluit daarmee aan bij een veel breder debat dat een paar jaar geleden begon en is versterkt sinds de #metoo-explosie. Leonardo van Dijl legt uit: “Elke stilte heeft een bepaalde tijd nodig om doorbroken te worden. Soms een uur, een week, een decennium. Ik had de indruk dat er tot nu toe veel is gesproken over het moment waarop mensen spreken, maar weinig over de stilte die aan het spreken voorafgaat. Uiteindelijk is wat ik vertel een soort prelude op de woorden die nog gesproken moeten worden.”
Zijn co-scenariste, Ruth Becquart, die ook Julie’s moeder speelt, benadrukt de manier waarop Julie’s zwijgen een bredere weerklank heeft: “Het is geen individueel verhaal waarin Julie’s lijden centraal staat, het is een collectief verhaal. Het is ook het verhaal van Julie’s vrienden en haar ouders. Wij, de anderen, hebben ook een verantwoordelijkheid; we moeten Julie’s stilte horen. Zodra we het horen, zijn we op haar niveau, in balans, en kan haar genezingsproces beginnen. Psychiater Peter Adriaenssens, die de film vorige week met ons zag in Antwerpen, zei ons: “Zwijgen is een taal, op voorwaarde dat anderen het horen.” Dat heeft me echt geraakt.”
Leonardo van Dijl: “Julie een heldin, een moderne Antigone. Ze zegt nee, ze daagt de wereld uit. Door niet te spreken daagt ze de wereld uit. Ik denk dat praten heel belangrijk is, maar we moeten ook kunnen kiezen tegen wie we praten. We hebben een collectieve verantwoordelijkheid als samenleving om de jongere generaties te beschermen. We moeten veiligheid creëren voor jongeren.”
Tessa Van den Broeck, een getalenteerde tennisspeelster die in ‘Julie zwijgt’ haar filmdebuut maakt, is nog steeds in de wolken als we haar ontmoeten. Over Cannes, over het presenteren van dit ongelooflijke project aan de wereld, over dit hele avontuur met mensen die bijna “familie” zijn geworden, over de betrokkenheid van Naomi Osaka die de film actief steunt. “Een heldin!” roept ze uit met sterretjes in haar ogen. Hoewel ze toegeeft dat ze niet in dezelfde situatie heeft verkeerd als Julie, heeft ze kunnen putten uit de psychologische druk die ze ervaart als speelster, de momenten waarop je je soms overweldigd en onzeker voelt, wanneer je je focust terugvindt omdat je je weer op tennis focust. “Ik was in staat om dat gevoel vast te houden,” vervolgt ze. “Leo nam de tijd om me uit te leggen hoe alles in zijn werk ging en hoe we te werk zouden gaan, en ik voelde me heel zelfverzekerd. Het was heel leuk, als een grote familie. En ik vond het ook geweldig om de tennisscènes te filmen!”
De regisseur wilde niet per se stilstaan bij Julie’s verleden, maar meer bij haar heden. Pierre Gervais legt uit: “Leo gaf me niet alle informatie over Julie’s verhaal. Hij gaf de voorkeur aan een soort ondoorzichtigheid. Hij moedigde me aan om me niet voor te bereiden op de rol door vragen te stellen over haar achtergrond, maar om aandachtig te zijn voor haar stilte, om naar haar te luisteren.”
Door met hen te praten, word je doordrongen van de vastberadenheid en het vertrouwen van de jonge filmmaker en de zeer duidelijke visie die hij vanaf het begin had over hoe hij zijn verhaal wilde vertellen. Ok al gebruikt hij beelden die hij meer als abstract beschouwt. “Soms zei ik wel eens dat ik wilde dat de film als een Japanse maaltijd zou zijn, met zeer precieze recepten maar zeer weinig ingrediënten, waar je met een licht gevoel uit tevoorschijn komt en met de indruk iets bijzonders te hebben meegemaakt.” De film werd op pelicule gedraaid, waardoor zuinig moest worden omgegaan met het aantal takes, en er dus veel voorbereiding en repetities aan voorafgingen. “De repetities waren heel nuttig voor de jonge acteurs,” zegt Leonardo, “die zich vertrouwd konden maken met de filmset. En door de pelicule werd de stilte van Julie nog belangrijker, omdat alles heel precies moest zijn, heel goed voorbereid. We konden ons niet veroorloven om tien takes te doen, alleen om te kijken of het zou werken. De montage begon al op de set. We wilden het drama niet overdrijven. Elke traan die we laten zien is nodig.”
‘Julie zwijgt’ komt in oktober uit in België.
